C O L U M N – Het Franse stakingsvirus lijkt te zijn overgeslagen naar Nederland. Grondpersoneel bij KLM en piloten bij easyJet leggen het werk neer of voeren anderszins actie.
En waar gaat het om? Neem nou onze “reliable airline” KLM, decennia lang geprezen om betrouwbare piloten en vriendelijk cabine-personeel. Stakingsvirus vrij…. Het overmatig beschermen van verworvenheden past toch niet meer in het huidige ultra liberale economische klimaat, zou je zeggen. Staken is toch zeker met onze wereldvermaarde polder-specialisten toch niet meer van deze tijd?
Is er misschien meer aan de hand? Is het niet te gemakkelijk om de schuld van de oplopende onrust direct bij de werknemers als te ouderwets neer te leggen?
Wat EasyJet betreft, lijkt het simpel. Een Engels bedrijf met normen en waarden, die passen bij eilandbewoners en daarbij hoort het Britse onderhandelingsklimaat. Polderen en Angelsaksisch onderhandelen “matchen” nou eenmaal niet. Brits wil zeggen met de koppen tegen elkaar, Brexit!
Vermoedelijk zal het ook niet bij de huidige korte werkonderbrekingen – noem het in vakbondsjargon stakingen – blijven. Ongetwijfeld is meer nodig om bij easyJet een cao te krijgen als de piloten niet voor die tijd bakzeil halen.
De Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers kennende, die eigenlijk nooit staakt, zullen die op de bok niet snel bakzeil halen. De vonken zullen daar vast en zeker deze zomer blijven knetteren, minstens tot een acceptabel compromis. Is dat dan ouderwets? Waarom zou easyJet de verdeel en heers tactiek straffeloos mogen uitvoeren en vliegers niet mogen staken als het gaat om ondermeer veiligheid?
Bij Air France KLM is sprake van een heel ander drama, ontaardend in nu een totale chaos. De nieuwe chef Jean-Marc Janaillac, die onlangs net zijn charme-offensief is begonnen, krijgt na zijn recente aantreden niet eens de kans zijn bureau in te ruimen. Een stel cabine-onverlaten maakt hem vanaf de start het leven zuur met een zinloze staking, die feitelijk slechts draait om de looptijd van hun cao. Gekker moet het niet worden. Het stakingsvirus is gemuteerd aldaar en lijkt letale vormen aan te nemen. Dat is niet ouderwets, dat is gewoon totaal verziekt.
KLM dreigt nu ook te zijn besmet. De directie lijkt op alle fronten het conflict eerder te willen aangaan dan te willen vermijden. Ok, het gaat om broodnodige bezuinigingen, die ze door de KLM-ers al dan niet terecht proberen af te dwingen. Maar kan dat niet wat slimmer? Menig strijdheer heeft “oorlog” op meerdere fronten tegelijk niet aangekund en is ten onder gegaan.
Na de eerste schermutselingen met het cabine- en grondpersoneel heeft KLM nu de toorn van de pilotenvakbond over zich afgeroepen, lijkt het. KLM heeft een pensioenprotocol opgezegd en dat is in het piloten-bolwerk totaal verkeerd gevallen, gezien de laatste ledencommunicatie van de VNV.
Het blijft echter sindsdien ijzingwekkend stil vanuit het VNV bastion in Badhoevedorp. Geen uitgebreide ledencommunicatie, geen reacties in de media, terwijl ze daar normaal toch veel in te vinden zijn. Is er sprake van een mobilisatie, worden de messen geslepen? Ik ben er na het raadplegen van wat goed ingevoerde bronnen van overtuigd dat door de vliegers een stevig offensief wordt voorbereid.
Ongebruikelijk daarentegen, zoekt KLM plots heel voorzichtig de media met het piloten-pensioen-probleem. Waarom? Moet het beeld van de pedante pilootjes, de (te)-veel-verdieners worden opgepoetst via een media oorlog? Eén ding staat vast, in de cockpit ligt daarvan niemand wakker!
De details zijn mij niet precies bekend, maar als het waar is dat de piloteneisen 600 miljoen vragen dan is dat natuurlijk van de zotte, zeker in het huidige klimaat. Maar kan het misschien ook zijn dat KLM gratis van dit grote pensioenrisico af wil? En dat de VNV daarvan niet is gediend, al helemaal niet via een opzegging? Ik zou me dat kunnen voorstellen… Na een grote cao operatie, vorig jaar juichend binnengehaald, nu geen trek hebben om weer een kadootje in de pot te doen, daar kan ik ook wel inkomen. Het KLM management moet dat toch ook inzien. Deal is deal….
De KLM directie zoekt nu kennelijk bewust de confrontatie met alle drie de vakbonden – grond, cabine en piloten. En dat is een heel gevaarlijke tactiek, want als dat de drie groeperingen juist in elkaars armen drijft, spannen KLM president Pieter Elbers en co het paard achter de wagen, ofwel de pushback-truck achter het vliegtuig om in luchtvaarttermen te blijven. Als je alle werknemers tegen je in het harnas jaagt, heb je als directie ontegenzeggelijk een groot probleem.
Het team is belangrijker dan de coach en bovendien is de coach gemakkelijker vervangbaar dan het team. Een slogan, die regelmatig op de sites van het KLM personeel is te lezen.
Ziet Pieter Elbers het soms niet meer zitten met die totaal verziekte Franse club en eigenlijk ook niet meer met de Nederlandse partijen, waarmee het altijd zo goed zaken was doen? Dat zou pas schadelijk zijn voor KLM. Als Pieter Elbers winnend uit deze slag(en) komt, is hij voor jaren de man van de Raad van Commissarissen en gaat de KLM British Airways achterna, dat wel succes oogst.
Als dit fout gaat, staat daarentegen een ingrijpen vanuit Parijs te wachten. De aankomende verkiezingen moeten daar sociale onrust ten koste van “alles” de kop indrukken. Zo zit het bij de semi staatsmaatxchappij Air France-KLM in elkaar.
Tot slot de hamvraag! Is er misschien niet iets heel anders aan de hand. KLM president commissaris Hans Smits, zou die zichzelf niet in een destructieve hoofdrol hebben gemanoeuvreerd? Was hij het niet, die niet alleen Camiel Eurlings de laan uitstuurde en Pieter Elbers op de CEO zetel plaatste, maar direct daarna ook direct al bij het jaarlijkse Schiphol diner toeterde dat het heilige pensioenhuisje van de piloten afgebroken moest worden. Hij zit nu vermoedelijk ten onrechte in de luwte met de belangrijke touwtjes in handen…
Dus waar is KLM of de KLM directie en Raad van Commissarissen op uit? En wie zit aan het roer? Eerlijk gezegd: ik weet het niet. Ouderwets of niet, de stilte van de pilotenvakbond in Badhoevedorp belooft niet veel goeds…. Waakzaamheid is geboden en pas op voor de eerste granaten!
Arnold Burlage
