C O L U M N – Veel beloven en weinig geven, doet de gekken in vreugde leven…. Het zou kunnen slaan op de verwachting die het kabinet met een actieplan bij de luchtvaartsector heeft gewekt. Eindelijk is die er dan, de luchtvaart actieagenda, die met veel bombarie door het kabinet al lange tijd werd aangekondigd.
De bedoeling: een visie met actieplan voor de lange termijn om de cruciale mainport-functie van Schiphol en de KLM overeind te houden.
Nog vorige week drong de werkgeversorganisatie VNO NCW daarop aan met een goed onderbouwd rapport. In het programma Nieuwsuur werden vrijwel tegelijkertijd de zorgen over de passiviteit en ontbreken van samenwerking tussen luchthaven en luchtvaartmaatschappijen als groot risico voor ons land nog eens onder woorden gebracht door oud KLM president drs Pieter Bouw en oud Schiphol topman Hans Smits, de huidige president commissaris van KLM.
Nu dan het – uitgelekte – rapport. De conclusie: één grote gatenkaas, gemaakt door ambtenaren, overgoten met een Schiphol sausje, zoals de slopers van onze nationale luchthaven het graag zouden willen zien.
Vooral het voornemen om sommige luchtvaartmaatschappijen – prijsvechters en vakantievluchten – verplicht naar Lelystad te verplaatsen, maakt de insteek wel erg doorzichtig. De honderden miljoenen die in de spookluchthaven in de polder worden gestoken – idee van Schiphol baas Jos Nijhuis – zouden anders weggegooid geld zijn.
Zo doe je dat dus in de politiek, zo maak je foute en onbegrijpelijke beslissing goed. De burgers – in dit geval luchtvaartmaatschappijen en passagiers – betalen de tol.
Uit het concept rapport dat De Telegraaf in bezit heeft, valt vooralsnog weinig extra steun vanuit de overheid voor de luchtvaartsector af te leiden.
Schiphol als turbo op onze economie raakt zo desondanks steeds meer in de gevarenzone.
De concurrentie van Turkse luchthavens en die in het Midden-Oosten moeten in het rapport, onderschreven door de voormalig staatssecretaris van landbouw Sharon Dijksma, wel worden onderkend. Oneerlijke concurrentie, luidt de diagnose. „Het is primair aan de luchtvaart zelf om de concurrentie aan te gaan door het bieden van hoogwaardige dienstverlening tegen een concurrerende prijs. Het is ook primair de verantwoordelijkheid van de luchtvaartsector om het gebruik van Schiphol veilig te laten zijn”, laat de PvdA-staatssecretaris weten. Zij wil dan wel met de sjeiks in de Golfregio en met de autoriteiten Turkije in gesprek. Of die misschien zo vriendelijk willen zijn om hun succesvolle luchtvaartsector een toontje lager te laten spelen. Lees of die hun “staatssteun” willen schrappen voor een eerlijke concurrentie in “ruil voor afspraken over meer markttoegang in Nederland.”
Een kansloos spel van het kabinet. Wat onvermeld blijft is dat de Schiphol directie zelf de prijsvechters heeft binnengehaald. In minsten één geval werd zelfs voor de komst naar Schiphol aan één van KLM’s groots concurrenten – Emirates uit Dubai – een bedrag van maar liefst 2 miljoen euro betaald. Een fikse premie dus voor het slopen van Schiphol, in elk geval van de KLM en het overgrote deel van de luchtvaartsector.
De staat, grootste aandeelhouder van Schiphol met als “spreadsheet boy”, minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem (PvdA), kijkt de andere kant op. Alleen het vereiste rendement van 6,7 % lijkt te tellen. En dat wordt ruimschoots gehaald. De Sloper van Schiphol, Jos Nijhuis, wordt daarvoor de ook ruimhartig beloofd, vorig jaar met een inkomen van ruim 900.000 euro…. Hoe zo aanpak van (te) hoge beloningen?
De Luchtvaart Actieagenda komt er na druk vanuit de Tweede Kamer, vooral vanuit PVV en CDA. Recent onderzoek heeft Schiphol een toegevoegde waarde waarde voor de Nederlandse economie van €35 miljard. De luchtvaartsector zorgt direct en indirect voor zo’n 350.000 banen op. Zo’n diamant inb on ze nationale economie moet worden gekoesterd. Toch?
In dat opzicht is het vreemd dat de luchtvaartsector en de belangrijke mainport-functie in de portefeuille van een onervaren PvdA staatssecretaris, Sharon Dijksma en daarvoor al eerder op het slagveld gesneuvelde ondeskundige Wilma Mansveld, ook PvdA.
Waarom geen bemoeienis van de minister Henk Kamp van Economische Zaken en ook van Sociale zaken, Lodewijk Asscher, wiens moeder nota bene commissaris is bij de KLM..? Wie gaan er praten met de Sjeiks?
De actieagenda, die de Telegraaf in handen heeft, is overigens nog een conceptstuk. Er kunnen dus nog veranderingen in worden gemaakt. Hoop doet leven. Zo wordt door het kabinet nog gesproken over extra geld voor de beveiliging van de luchthaven. Misschien was de recente paniek op de luchthaven daarom wel een geschenk uit de hemel.
Luchtvaartmaatschappijen op Schiphol betalen jaarlijks zo’n € 268 miljoen voor beveiliging. In Frankfurt betaalt de luchtvaart daarvoor €175 miljoen, in Dubai is dat €15 miljoen, aldus onderzoek van Stichting Economisch Onderzoek.
Wie zorgt nu eigenlijk voor oneerlijke concurrentie? Tijd voor onderzoek.
Het kabinet werkt ook nog aan een betere bereikbaarheid van de luchthaven, vooral via het spoor, zo blijkt uit de agenda. Nog steeds stranden treinen in de tunnels of vallen uit. En, o ja, station Schiphol is uit zijn jasje gegroeid, moet worden vergroot. Zag niemand aankomen, valt te lezen in het “actie”-plan. De staatssecretaris rekent op een noodzakelijke investering van zo’n € 450 miljoen, wat moet worden opgebracht samen met de regio, luchthaven en NS. Of dat zal helpen de oneerlijke concurrentie te stoppen, is baarlijke nonsens.
Ook het staken van een heffing van jaarlijks € 10 miljoen, die luchtvaartmaatschappijen afdragen voor omwonenden, die kampen met geluidsoverlast, zal in het gevecht met de Sjeiks en de Turkse gezagsdragers weinig helpen.
Als al eerder bepleit, om onze luchtvaartsector overeind te houden, zou de zogenaamde Single European Sky in Europa veel meer helpen. Het zou luchtvaartmaatschappijen vele miljarden per jaar besparen aan nu onnodig omvliegen en vertragingen. Ook het afschaffen van de waanzinnig hoge compensatie van passagiers met vertragingen en annuleringen, opgelegd door de EU, zou de concurrentiepositie sterker maken. In het “reddingsplan” van Den Haag geen woord daarover. Gauw dus maar veranderen dat concept, waarin het handschrift van de slopers van Schiphol duidelijk herkenbaar is.
Arnold Burlage
