C O L U M N – Wie het nog begrijpt mag het zeggen… Ruzie tussen de KLM directie en de vakbonden over het verminderen van de cabine-bemanning met één bemanningslid op intercontinentale vluchten. Niet echt service-gericht, zou je zeggen. En tegelijkertijd in een zaaltje op Schiphol de training van verbaasde KLM piloten om klantvriendelijker te worden. De wereld op z’n kop. Of ben ik nou gek? Dan liggen de bijna even waanzinnige yoga-lessen voor onze “gestresste” militairen meer voor de hand. Alhoewel… dan hadden ze maar geen militair moeten worden.
door ARNOLD BURLAGE
Het is de wereld op z’n kop. De reis-multinational TUI, die een alliantie bekendmaakt met prijsvechter easyJet en nog geen week later het nieuws dat hetzelfde TUI samen met Etihad, de door oliesjeiks gesponsorde maatschappij van Abu Dhabi, ook nog een nieuwe Europese chartermaatschappij met minstens 60 toestellen de lucht in gaat helpen.
KLM dochter Transavia, zwijgt vervolgens als het graf. En dat nog geen week na de heuse uitspraak van topman Mattijs ten Brink, dat weliswaar met verschillende grote concurrenten is gesproken, maar dat een samenwerking er echt niet in zat.
GEEST
Wat de nationale en ook de Europese luchtvaart betreft, lijkt niet alleen de geest uit de fles, maar in eigen land laten we ook de kaas nog ’ns van ons brood eten. Geen gezeur over vroeger was alles anders en beter. Wel de vraag hoe onze nationale luchtvaartsector in plaats van leidend in zo’n rap tempo verliezend kan worden.
Intussen heeft de KLM top ruzie met vrijwel alle bonden een vraagt het ruim 30.000 koppige personeel zich af wie over wat de regie nog voert…
Is op de achtergrond de kwade genius wellicht president commissaris Hans Smits? Als directeur van de Rabobank al geen genie, evenmin als Schiphol topman, de sfinx die bij zijn afscheid voorspelde dat binnen een jaar de privatisering van Schiphol een feit zou zijn. Over zijn rol als directeur van de haven in Rotterdam doen al evenzeer weinig positieve verhalen de ronde.
Nu dus KLM president commissaris Hans Smits, hij ontsloeg op weinig chique wijze de vorige KLM topman, Camiel Eurlings, weliswaar een onvermijdbaar vertrek, maar de manier waarop verbaasde vriend en vijand. Pieter Elbers, rechtgeaarde KLM-er, werd door dezelfde Hans Smits op hoogste zetel gezet bij onze nationale trots. En toen begon de president commissaris zijn schadelijke “tour de force”.
Tijdens het traditionele luchthaven-diner kondigde immers niet Pieter Elbers maar hij al ruim twee jaar geleden de chaos aan, die nu bestaat. Heilige huisjes, ceo’s en cao’s en zelfs de pensioenen van de vliegers, niets was heilig, toeterde de man tot ieders verbazing tegen zijn gehoor. Opmerkelijk, omdat hij zich in de rol van de “grote leider” en uitvoerder plaatste in plaats van op afstand te blijven als commissaris in een nu eenmaal overwegend controlerende rol.
Smits hield woord
Maar toegegeven, de eigenzinnige Hans Smits hield woord: de boel bij de KLM staat op z’n kop. De CAO’s van grond-, technisch en cabinepersoneel liggen aan diggelen voor menige rechtbank, de pensioenen van de vliegers zijn eenzijdig opgezegd en de rechter riep daarvoor de KLM top al tot de orde. En daarna gebeurde er…. niets! Intussen is het overleg vastgelopen en is de per 1 december eenzijdig door de directie opgezegde pensioenregeling niet vervangen door een overeengekomen alternatief.
De irritatie bij de top van Air France KLM in Parijs groeit inmiddels boven de Eiffeltoren uit.
Vooral ook omdat de man, die als aanstichter van veel ellende wordt gezien, volgens bronnen achter de Parijse burelen op cruciale bijeenkomsten niet verschijnt en nogal eens een verkeerde voorstelling van zaken geeft. De leugentjes om “bestwil” zijn inmiddels in Lichtstad doorgeprikt; wat is dan toch de agenda van de KLM president commissaris, die stenen in vijvers gooit en vervolgens verdwijnt?
Belangrijker is de vraag: hoe nu verder? Wie het weet mag het zeggen…. Maar vooralsnog lijkt een bemiddelingspoging een kans op het meeste en snelste succes. Frederique Gagey, ooit financieel directeur bij KLM, nu de financiële topman van de holding Air France KLM, wordt in dat geval genoemd en lijkt geen verkeerde greep. Hij kent de KLM en de CAO’s als zijn broekzak. En dan voor hem als inmiddels genoemd recept? Alle discussie bevriezen en achter de schermen werken aan een akkoord dat dan bij de CAO onderhandeling in 2017 geruisloos kan worden gestoken. Wedden dat het lukt?
IJzig
De pilotenvakbond VNV beroept zich – terecht – nu op de bestaande CAO waaraan zij en eveneens de directie zich dienen te houden. Dus ook aan de pensioenregeling, die daarin is vastgelegd, zo sprak ook de rechter zich uit. Nu liggen de zaken in handen van ijzige juristen, waarvan er trouwens in de cockpit bij KLM meer zitten dan op het hoofdkantoor. KLM’s advocatenkantoor Stibbe is er druk mee en wordt door de vliegers nu de rol van CEO toegedicht.
Kort en goed, het schiet zo niet op. De sfeer verslechtert, het vertrouwen in KLM onder het personeel is tanende, de ideale werkever, zoals de Koninklijke werd gezien, raakt in de gevarenzone. En dat terwijl de wereld er omheen razendsnel veranderd. Fusies en allianties zorgen dat Air France KLM en zeker KLM worden omsingeld door nieuwe concurrenten. Intussen maken directie en bonden zich druk om zaken, die wellicht beter niet of anders gespeeld hadden moeten worden.
Alarmbel
In de verte luidt inmiddels een nieuwe alarmbel. Etihad beraamt in Abu Dhabi plannen om een belang te nemen in Air France KLM. De eerste stap in Europa, net zoals concurrent Qatar Airways dat eerder al deed met British Airways in een gezamenlijke holding, IAG. “Of zouden ze die pensioen deal nu coûte que coûte met ons willen doordrukken? Zodat Etihad als zo’n consolidatieslag doorgaat geen “dure lijken” in de kast aantreft, filosoferen intussen de vliegers. Wie zal het zeggen….
Arnold Burlage
