Arnold Burlage
Je kunt van de nieuwe PvdA staatssecretaris voor luchtvaartzaken, Sharon Dijksma, zeggen wat je wil, maar ze zat nog maar koud op haar stoel of ze zat al bij Air France-KLM in Parijs. Om verhaal te halen. Je moet maar durven, zomaar binnenvallen bij topman Alexandre de Juniac, die de bijwagen KLM opnieuw een kunstje wilde flikken. Na de eerder al mislukte kasroof wordt nu de kaping van Transavia NL voorbereid. Een misrekening, want we hebben hem door. Wij hebben onze eigen Jeanne d’Arc, aanvoerster van ons eigen Blauwe leger? Al valt dat nog maar te bezien.
In Parijs werden de oude afspraken over de zelfstandigheid van de KLM nog weer eens bevestigd. Maar dat gebeurt al jaren en toch leert de combi Air France KLM telkens dat elke dag waakzaamheid is geboden. Wat de Fransen zeggen doen ze niet en wat ze doen zeggen ze niet.
Hoe dan ook de nieuwe staatssecretaris van luchtvaart, die ik enkele weken geleden bij de Military in Boekelo nog ontmoette en uitvoerig sprak als staatssecretaris van Landbouw deed haar best. En dat konden we van haar voorgangster niet zeggen. Een verademing dus, deze politica. Ze liet de Juniac onomwonden weten dat in dat er geen sprake van kon zijn dat de zeggenschap van vakantievlieger Transavia in handen zou komen van Air France-KLM in plaats van de KLM.
Wat schetst de verbazing. Nog maar net terug uit Parijs verraste de inmiddels onthoofde KLM communicatie afdeling – de directeur stapt daar op – ’s avonds al vriend en vijand met de mededeling dat er gesproken wordt over de verkoop van een minderheidsaandeel van Transavia Nederland. Verwarring dus alom, want dit tast de zelfstandige bedrijfsvoering van KLM namelijk wel aan. Air France-KLM laat zo opnieuw zien dat ze zich niet de wet laat voorschrijven door de Nederlandse politiek.
Kortom, na het ‘constructieve’ gesprek toonde de topman van Air France KLM – lees het Elysée – dat die zich niet de wet laat voorschrijven door mademoiselle Dièksma en de Nederlandse staat. Vive La République.
Waar Wilma Mansveld – de weggestuurde voorgangster van Sharon Dijksma – zich al eens liet schofferen door alleen op het Parijse vliegveld te staan, omdat haar Franse ambtgenoot Alain Vidalies haar liet zitten bij een afspraak met de Air France KLM top, kreeg Sharon Dijksma publiekelijk ook het deksel op de neus. Slecht gevallen in Den Haag, maar al gauw ging ook daar weer zand over.
De dag erop maakten Sharon Dijksma en minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën het nieuwe organisatiemodel bekend, waarbij ze ineens gehersenspoeld leken. Als het gaat om efficiency en kostenbesparingen, dan kon een verkoop van Transavia NL best wel eens logisch zijn. Klopt als niet al die beloften waren gedaan, later nog eens zonder tijdslimiet hernieuwd. Dat na alles rond het fusiesprookje alles klakkeloos wordt verkocht aan ons – terecht ook bezorgde – parlement geeft te denken over het vervolg van proces.
Transavia
In het organogram van de nieuwe situatie van de Transavia kaping schetste de staatssecretaris – lees haar ambtenaren, die het ook wel eens mis hebben – de nieuwe situatie. De aandelen Transavia worden verplaatst naar een nog op te richten Transavia Company. Niks aan de hand zou je zeggen. Maar wat is het geval.
De nieuwe Transavia Company, waarbij ook nog het binnenkort nieuw te vormen Transavia Duitsland wordt gevoegd, wordt – zo blijkt – gehangen onder de holdingmaatschappij Air France. En nu juist daar heeft Transavia NL, lees KLM, niet veel meer in te brengen dan lege briefjes. In dat donkere bos regeert de Zonnekoning, waar nodig aangestuurd vanuit het Élysée.
Sharon Dijksma, pas dus op, want ook Jeanne d’Arc, die jeugdige Maagd van Orleans, wachtte uiteindelijk de brandstapel.
Air France, dat 60 procent heeft van de aandelen Transavia Frankrijk, is niet van plan die ook te verkopen aan Transavia Company. Alleen KLM en Transavia NL zijn de klos. En daarmee kan het argument efficiency, dat ons kabinet zo dapper verdedigen, meteen in de prullenbak.
Laat ik nou toch nog stilletjes hopen dat onze Jeanne d’Arc toch nog op tijd wakker wordt. Het was allemaal niet zo erg geweest als bij de overname van van KLM door Air France niet zoveel – naar nu blijkt – loze beloften waren gedaan. Wie toen al vreesden dat we in het pak werden genaaid – waaronder ik – werd het zien van beren op de weg verweten.
Oud OESO ambassadeur Frans Engering was de eerste die met de onzorgvuldig gesloten deal werd geconfronteerd. Hij werd door het kabinet op de valreep nog naar Parijs gestuurd en kon daar op het nippertje nog staatsgaranties voor KLM – 5 jaar – en Schiphol – 8 jaar – laten vastleggen. Maar die werden daarna al snel boterzacht en er blijken nu nauwelijks nog zekerheden.
Daarom nog maar eens een pleidooi voor een parlementair onderzoek naar de gang van zaken bij het ‘weggeven’ van de KLM, waarvan tal van hoog geachte economen ook het daarvoor betaalde bedrag van slechts 784 miljoen euro belachelijk laag hebben genoemd.
In de tussentijd kunnen Sharon Dijksma en haar partijgenoot Jeroen Dijsselbloem zich met nog wel alle zeggenschap en misschien met meer resultaat bemoeien met de volksverlakkerij – of is het flessentrekkerij – van de tax free verkoop op Schiphol. De Consumentenbond heeft die terecht aan de kaak gesteld. Helemaal niet taxfree, helemaal niet goedkoper dan elders. Toch een manier om met het geld van de fiscus rijk te worden. En See, zonder Buy, Fly, kan toch niet de bedoeling zijn?
Arnold Burlage
