KLM genoodzaakt STROT-protocol en uitvoeringsovereenkomst pensioenen op te zeggen

Pensioenen zijn een belangrijk onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor

KLM-vliegers en een onderwerp waarin VNV voor KLM gesprekspartner is. Via deze weg informeren we u graag rechtstreeks over de noodzakelijke stappen die KLM heeft gezet met betrekking tot de bestaande pensioenafspraken voor KLM-vliegers.

Een belangrijk deel van de pensioenafspraken tussen KLM en VNV over uw pensioenregeling zijn gemaakt in 2001 en 2007. Sindsdien is het pensioenklimaat in Nederland flink veranderd. De Nederlandse overheid en de toezichthouder – De Nederlandsche Bank (DNB) – hebben de afgelopen jaren nieuwe wetten en richtlijnen gemaakt om het pensioensysteem in Nederland duurzamer te maken.

 Omdat KLM en VNV nog niet genoeg voortgang hebben gemaakt met het aanpassen van het pensioensysteem, kan een gewijzigde regel van DNB, die beperkingen stelt aan indexatie, leiden tot een aanzienlijke bijstorting van ongeveer 600 miljoen euro per eind 2016.

 Door een samenloop van nieuwe regels van DNB, de oude afspraken uit het STROT (structurele overschotten en tekorten)–protocol van 2001 en 2007 en de historisch lage rente, ontstaat een situatie waarbij een aanzienlijk hoge bijstorting door KLM aan het einde van het jaar moet worden gedaan, die de bedrijfsvoering in gevaar brengt.

De Nederlandsche Bank staat geen volledige indexatie toe bij een dekkingsgraad onder de 122%, waar het STROT-protocol uit 2001 en 2007 bepaalt dat KLM extra premie zal betalen als er niet volledig kan worden geïndexeerd. Ten tijde van de gemaakte afspraak lag de grens, waaronder niet geïndexeerd kan worden en KLM zou bijstorten, nog op 105%. Hierdoor is KLM genoodzaakt om het STROT-protocol en de uitvoeringsovereenkomst per 1 december 2016 op te zeggen. KLM is bereid deze opzegging ongedaan te maken, indien KLM en VNV voor deze datum tot een structurele oplossing weten te komen.

Gelijk met de opzegging heeft KLM aan VNV een alternatief voorstel gedaan voor het STROT-protocol en aan het pensioenfonds een alternatief voor de uitvoeringsovereenkomst. De pensioenregeling blijft daarmee ongewijzigd en het bestaande pensioenfonds kan de regeling blijven uitvoeren. KLM is hierbij bereid tot een bijstortingsverplichting op basis van de oorspronkelijke afspraak. Deze voorgestelde aanpassingen leiden er voor u toe dat alleen de kans op indexatie verandert. Alle overige pensioentoezeggingen blijven onveranderd.

Nieuwe wetgeving

Op 1 januari 2015 is nieuwe wetgeving in werking getreden, het zogenoemde nieuwe Financieel Toetsingskader (nFTK). De nieuwe wetgeving staat volledige indexatie pas toe bij een dekkingsgraad van circa 122 procent. Onder deze dekkingsgraad is volledige indexatie niet mogelijk. KLM zou dan ook de verplichting hebben om al onder deze dekkingsgraad bij te storten. Op basis van de huidige financiële situatie van het pensioenfonds zal die bijstorting ongeveer 600 miljoen euro aan het eind van 2016 zijn. Hoeveel dit bedrag de jaren daarna is, is nu nog niet goed te zeggen. KLM moet er rekening mee houden dat dit eveneens een aanzienlijk bedrag kan zijn. 

Deze nieuwe regels waren niet te voorzien toen wij in 2001 en 2007 afspraken maakten over bijstorting. Bovendien is het ook niet de bedoeling van de wetgever geweest om de rekening hiervoor bij de werkgever te leggen.

 Naast de nieuwe wetgeving is ook de extreem lage rentestand van invloed op de hoogte van dit bedrag. Daardoor staan niet alleen de afspraken over het pensioenfonds van KLM onder druk, maar ook die van alle andere grote pensioenfondsen in Nederland. De pensioenen van miljoenen gepensioneerden en deelnemers zijn al jaren niet meer geïndexeerd en bij veel pensioenfondsen is de kans zelfs reëel dat pensioenen

per 1 januari 2017 moeten worden verlaagd. 

Bijstorten onverantwoord voor bedrijfsvoering

KLM kan zich het risico van forse extra premiebetalingen aan het eind van het jaar niet permitteren. In een periode waarin KLM wil investeren in klant en product – de toekomst van het bedrijf – is een dergelijke bijstorting onverantwoord voor de bedrijfsvoering en daarmee onaanvaardbaar.

In lijn met een goede traditie hebben KLM en VNV de afgelopen jaren verschillende afspraken gemaakt over gewijzigde wetgeving. Echter, ondanks de al gemaakte afspraken, bestaan er nog steeds de hiervoor beschreven grote financiële risico’s op het moeten doen van extra stortingen aan het pensioenfonds. Deze risico’s als gevolg van de gewijzigde wetgeving zijn voor KLM niet acceptabel.

Overbruggingsoplossing aangeboden

Tijdens het opstellen en afsluiten van het STROT-protocol en uitvoeringsovereenkomst was de nieuwe wetgeving niet van kracht en het ‘pensioenklimaat’ anders. Nu is dit klimaat behoorlijk veranderd: niet alleen de wettelijke wijzigingen zijn daar debet aan, ook de extreem lage rente maakt dat de wereld er anders uit ziet. Dat door gewijzigde wetgeving een bijstortverplichting voor KLM zou kunnen ontstaan van eerder genoemde omvang, kon destijds niemand voorzien.

 Tot op heden is tevergeefs met VNV gesproken over het aanpassen van de afspraken. Daarbij is onder andere aan VNV een overbruggingsoplossing voorgelegd voor de indexatie per 1 januari 2017, om partijen zo de tijd te geven te werken aan een structurele oplossing. Deze overbruggingsoplossing kon voorkomen dat KLM moest voldoen aan de bijstortverplichting van ongeveer 600 miljoen euro. Tegelijkertijd had KLM zich willen committeren aan een extra betaling aan het pensioenfonds, waarmee aanvullende pensioenaanspraken (voor zover wettelijk mogelijk) kunnen worden toegekend als compensatie voor de (eventuele) gemiste indexatie. Mocht dit wettelijk niet mogelijk zijn, dan heeft KLM zich bereid verklaard mee te werken aan een alternatieve aanwending van de extra betaling. De geboden overbruggingsoplossing was voor VNV echter geen acceptabel voorstel.

Helaas ziet KLM daarom geen andere mogelijkheid dan nu het STROT-protocol en de uitvoeringsovereenkomst per 1 december aanstaande op te zeggen. KLM heeft al in februari 2016 duidelijk gemaakt aan VNV en het fonds, dat nakoming hiervan KLM ernstig zou schaden. In juni heeft KLM VNV geïnformeerd over een mogelijke opzegging. De opzegging is gecommuniceerd aan zowel VNV als pensioenfonds. Tegelijk met de opzeggingsbrieven, is een alternatief voor het STROT-protocol en een alternatieve uitvoeringsovereenkomst overlegd, waarin alleen de bijstortingsverplichting in verband met de indexatie niet langer staat, maar de huidige pensioenregeling verder ongewijzigd wordt gecontinueerd binnen het bestaande pensioenfonds. Dit betekent inclusief bijstortverplichting onder de 105 procent dekkingsgraad conform de oude wetgeving.

Nieuwe, toekomstbestendige afspraken

Naast een tijdelijke afspraak (‘de overbruggingsoplossing’) wil KLM de komende maanden gebruiken om in overleg met VNV tot structurele, toekomstbestendige afspraken te komen. 

Toekomstbestendige afspraken, waarbij enerzijds KLM geen onverantwoorde en onaanvaardbare risico’s loopt voor bijstorting en/of indexatie, en waarbij anderzijds het uitgangspunt wordt geborgd dat pensioen een belangrijke arbeidsvoorwaarde is. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de toekomstbestendige afspraken passen binnen de nieuwe wetgeving.

KLM staat nog steeds open om op korte termijn met VNV het overleg over nieuwe, toekomstbestendige afspraken op te starten. Indien het pensioenfonds en VNV het aangeboden alternatief voor het STROT-protocol en de uitvoeringsovereenkomst niet accepteren, zal KLM tegelijkertijd, vanwege de opgezegde uitvoeringsovereenkomst, ook een nieuw pensioenfonds moeten opzetten. Dit om continuïteit te bieden voor een pensioenvoorziening na 1 december.

Het bredere kader

Om KLM weer fit en gezond te maken heeft KLM nu bijna twee jaar geleden een nieuwe koers ingezet. Een koers die KLM in staat stelt te groeien, te investeren en werkgelegenheid te behouden, en vooral het heft in eigen hand te houden. Daarvoor wordt van iedere medewerker een bijdrage gevraagd, zo ook van vliegers. Dit heeft geleid tot een nieuw cao akkoord in 2015. De vliegers hebben daarmee een belangrijke bijdrage geleverd aan de noodzakelijke verandering. Hier hebben we veel waardering voor.

Vanwege de nieuwe wetgeving en de lage rente ziet KLM zich genoodzaakt om voor te stellen dat de afspraken worden aangepast. Wij begrijpen dat dit geen leuk bericht is, maar KLM rekent op uw begrip voor de stappen die nu moeten worden genomen. Niets doen is onverantwoord en daarom geen optie.

KLM sluit niet uit dat VNV de opzegging juridisch zal aanvechten. Zij hoopt echter dat het niet zover komt en dat VNV en KLM weer snel samen aan tafel zitten om te werken aan een structurele oplossing.

Met vriendelijke groet,

MT Flight Operations